Trilye'den Tekirdağ'a -1

Akın KAZIKLI / Frankfurt'tan yazıyor
akazikli@web.de

Bu sabah uzak doğudan Frankfurt hava alanına indim ve uçaktan ilk olarak çıktım. Sabah saat 4.30 olduğundan alanda in-cin top oynuyordu. Bu kadar zamandan beri buraya uçarım Frankfurt hava alanını hiç bu kadar sakin görmemiştim . Sanki alanda bir tek ben vardım . Her yer kapalı idi. İstanbul'a devam etmek için ise üç saatten fazla zamanım vardı. Ben de bu her zaman yakalayamadığım değerli zamanı daha önceden hazırlamış olduğum Trilye ile alakalı yazının tamamlanmasına ayırdım.

Bu hafta da size Trilye de geçmişte yaşanmış bazı tarihi ve trajedik olaylardan bahsetmek istiyorum.

Örneğin, büyüklerimizin anlattıkları bir gemi ile Tekirdağ' a kaçma olayı var. Bu konuyu da diğerleri gibi anneannem dizinin dibinde bana bir masal gibi anlatmıştı ama bazı detayları , yani isimleri unuttugum için o sene doğan ve Allah uzun ömür versin hala yaşayan, tarihi olayları da iyi bilen Rasim dayıma sordum.

Türk Ordusunun geldiğini duyan Yunan ordusu kaçarken her yeri yakıp yıkmaya başlamış. Onları kovalayan Türk ordusunun yanında Çerkez Ethem`in askerleri ve diğer Milis kuvvetleri de varmış. Maalesef ordu hariç, bu gurupların içinden talan yapanlar ve halka eziyet edenler çıkmış. Bilhassa Çerkez gurupların bazıları halka büyük eziyetler yapıp para, silah ve altınlarını almışlar.

İstiklal savaşı sırasında da yerli Türkler ve Rumlar zaman zaman problemler yaşamışlar. Bazı Rumlar Yunan ordusuna yaltaklık ederken bazıları da karsı çıkmış. Yaltaklık edenlerin sayısı Yunan Kralı Kostantin'in Trilye`yi ziyareti ile daha da artmış.

Yunan Kralı Trilye`ye gelir gelmez, hemen bazı belgelerde adı Küçük Ayasofya olarak geçen (mimari olarak ve içindeki bugün göremediğimiz mozaikleri ile benzerliği olduğu için olacak) bugünkü Fatih camiine gelmiş ve merakla camiyi gezmiş. Hatta bu ara cami geçici olarak kilise olarak hizmet veriyormuş. Evimiz camiinin tam karsısında olduğu için anneannem tüm bu ziyareti yakından izlemiş. O mağrur hareketlerle etrafı incelemesini ve etrafında koşuşturan hiç tahmin etmedikleri insanları gördüklerinde nasıl şaşırdıklarını rahmetli anneannem hep anlatırdı. Bu yaltaklık edenler zaman zaman Trilye'de büyük terör estirmişler ve Türkler de hayatlarından korkmaya başlamışlar. Bu şahıslar Yunan askerleri ile ev basıp silah ve para aramışlar.

Trilye'li olan İzmir Metropoliti ( Makarios ile karıştırılan) savaş sırasında İzmir'de pek çok Türk'ü öldürtmüş. Bizim ordu İzmir'e girince bu mezalimi unutmayan Türkler Metropoliti parçalayarak öldürmüşler. Bunu duyan Andon adlı bir Trilyeli Rum, bizim camiinin Minaresine (o zaman kurşundan yapılırmış) kement atıp yıkmış ve kiliseye çevirmeye kalkmış. Ama itirazlar çok olunca Yunan Komutanı camiyi tamamen kapatmış.

Yunan kaçarken bu talanlar da Çerkezlerin vs güçlerin katilimi ile artmaya başlamış. Karsı gelen ise dayak yitiyor hatta öldürülüyormus. Çoluk ve çocuklarının hayatından endişe eden Yunanlılar FİLİP adli bir gemiye binip Tekirdağ`a kaçmışlar. Bunlara Türklerden de bir çok aile katılmış. Hatta motor arıza yaptığı için çatana ile Tekirdağ'a çekmişler. Trilye'den Şevket kaptanın kayığı ile yolcular gemiye taşınmış. Hüseyin dedem (anneannemin babası) köyde kalmış ama Hasan dedem (dedemin babası) ve aşağıda anlatacağım sebepten de Ahmet dedem (namı diğer Sarı Ahmet ağa) ve anneannem kucaklarında henüz bir yaşına gelmeyen Rasim dayım, Hasan dedemin kardeşi Yusuf amcamız (Özen otobüsleri sahibi rahmetli Mehmet Yürüten amcamızın babası) ve bir çok Türk de bu kafileye katılmış.

Dedemlerin de bu gemi ile neden gittiklerini ve başından geçenleri haftaya anlatacağım.