Trilye

Akın KAZIKLI / Tayland'dan yazıyor
akazikli@web.de

Ağustos ayı içinde Hürriyet gazetesinde çıkan bir yazısından sonra Sayın Ceren hanım ile aşağıdaki yazışmaları yapmıştık . Kendisine cevap olarak yazdığım ve köşemde yayımlamak istediğim yazım ise bilgisayarımda hâlâ nasıl olduğunu bulamadığım bir şekilde kayboldu. Elim değip bir türlü tekrar yazamadım. Bu haftadan itibaren bu konuda yazmak, aileden aktarılan hatıralarımı sizlerle paylaşmak ve bunları gelecek nesillerimize devretmek istiyorum.

Yalnız önce en çok takıldığım ve devamlı olarak tekzip yazmak zorunda kaldığım bir konuyu hep birlikte düzeltmemiz lazım. "Trilye bir Rum köyüdür" yazısını, yazılmış her türlü tarihçeden çıkarmamız lazım. Ben göremedim ama bizim mudanyaonline sitemizde dahi ayni ibare varmış.

Bunu tekrar yazıyorum. Yanlıştır. Bugünkü Trilye kasabası bizim Türk atalarımız tarafından 15. asırda kurulmuştur. Benim daha önce yazdığım Trilye hakkında yazdığım yazıları okursanız bunu daha iyi anlarsınız. (tıklayınız). Daha sonra eskiden adı PALA HURYA olan ,(Trilye çıkısında Eşkel yolu üzerinde .Bugün hala taşlarını bulabilirsiniz). Rum Köyünün sakinleri, bizimkilerin yerleştiği (bugünkü Fatih camii etrafı) mahalle ile birleşmiş. Zaten yapılardan da bu anlaşılır. Anadolu`nun birçok yerinde olduğu gibi geçmişte Türk ve Rumların birlikte yaşadıkları bir kasabadır dersek en doğru bir şekilde tanımlamış ve burada İstiklal savaşı öncesi yüzyıllarca birlikte yaşadığımız Rum vatandaşlarımızın da hakkını yememiş oluruz. Ama sadece Rum köyüdür denir ise bu sefer bizim, yani TÜRKLERIN hakkı yenmiş olur.

Trilye adına önceleri bir bölge adı olarak rastlanıyor. Hatta Romalılar zamanında bu bölge Şarabının çok makbul olduğu ve özel olarak Roma`ya gönderildiği yazılmıştır. Adının oluşumu herkesin bildiği üç papaz hikayesinden gelir. (Bizim aile içinde de bu anlatılır). Zaten bu Papazların adları yörede birçok araziye verilmiştir.(Ayi Sotiri tepesi gibi)

Bu yazılarda bir yanlış daha yapılıyor. Bizim taş mektep mezunları arasında bir Başpiskopos var ama bu MAKARİOS değil. Adı bende yazılı. Şu anda hatırlamıyorum, bulunca yazacağım.

Sayın Ceren hanım da belirtmiş. Aslında doğru dürüst , gerçeklere dayanan bir tarihçemizi henüz yazamadık. Her kafadan bir ses çıkıyor ama eldeki gerçek belgelere dayanarak bunu gerçekleştirebiliriz.

Bizim ailemizin yani anneannemin babası HÜSEYIN efendinin en son Mütevellisi olduğu Yıldırım Bayezid Vakfının ana kuruluş belgesini tercüme ettirebiliriz.( Tahminim Bursa'da mevcuttur). Ben Mudanya Tapusunda 11 no`lu tapu defterine kadar (yaklaşık 18 yüzyıl) defterlerine kadar bir araştırma yaptırdım. Daha önceki 1-10 no`lu deftere zamanımız yetmemiş, benim işlerimin bozulması dolayısı ile yurt dışına çıktığım için yarıda bırakmıştık. Bu defterler bir çok tarihsel durumu açıklıyor ama asıl Bursa kütüphanesinde araştırma yapmamız lazım. Allah ömür verirse ileriki tarihlerde ben bunu başlatmak istiyorum.

Artık bir konuda daha karar vermemiz lazım. Biz yerliler yazarken TRILYE olarak yazıp, kullanıyoruz. Bir kısım yazar ise TIRILYE olarak yazmayı tercih ediyor. Ben Yabancı Özel isimlerin değiştirilemeyeceğini düşünüyorum ve dolayısı ile yabancı dillerden bize geçen kelimeleri orijinali ile yazmayı tercih ediyorum.

Gelecek hafta Sayın Ceren hanımın haklı olarak eleştirdiği bazı konuları açıklamaya çalışacağım ve daha sonra da anneannemden ve ailemden dinlediğim tarihi olayları anlatmaya başlayacağım. Hoşça kalın…

****

Yazışmalar:
"Sayın Ceren hanım, değerli meslektaşım,
Daha önceki Mail'im elinize geçti ise, size Trilye adli yazınız için teşekkür etmiş ve kısa da olsa bir tekzip yazısı göndermiştim. İlişikte Trilye ile ilgili yazdığım yazıları gönderiyorum. Ayrıca sol köşede eski viran halinde de olsa evimizi ( ayni zamanda Trilyenin ilk eski modern Yağhanesi) görünce memnun oldum. Maddi sıkıntıdan dolayı henüz restore edemedik. İnşallah bir gün olur. (Arzum oraya eski halini bozmadan altını eski yağhane şeklinde zeytin ve yağ fıçıları içinde bir kahve , üzerini ise modern yaşanası bir ev yapabilmek) Daha çok bilgi almak isterseniz bana yazabilirsiniz. Ben ayrıca www.mudanyaonline.net Internet sitesinde köşe yazarıyım."

Sayın Ceren hanımın cevabı:
"Akın Bey,
Öncelikle daha önceki mailinizi almadığımı belirtmek isterim ancak bu mailinizde hangi konulara itiraz ettiğinizi anladım. Ancak sözünü ettiğiniz tarihle ilgili Mehmet Yasin'in yazısı hariç bir kaynak bulamadım. Üstelik bu yazıyı yazmak için Tirilye'ye gittiğimde de tarihçesiyle ilgili ancak yazmış olduğum bilgileri bulabildim. Üstelik Mudanya Online'daki tarihçe bile bu klasik tarihçenin aynısı. Bu konudaki duyarlılığınıza saygı duyuyorum umarım yakın bir zamanda tarihçeyle ilgili çalışmalarınız sonuç verir.
Ancak keşke bu konudaki duyarlılığınıza benzer bir duyarlılığı siz ve Tirilyeliler oradaki tarihi eserlerin durumu hakkında da gösterseniz. İnanın gittiğimde o eserlerin halini gördüğümde içim parçalandı. Kiliseler perişan halde, büyük anneannenizin yaptırdığını söylediğiniz tarihi hamamı gördüğümde insanlarımızın tarihe duyduğu saygının artacağına dair hiç umudum kalmadı.
Taş Mektep için Uludağ Üniversitesi Rektörü'nü aradım. Yetkililerle konuştuğunuzda onların da çaresiz olduğunu görüyorsunuz. Tirilye'nin doğal güzzelliklerinin yanında bu kasaba hakkında baskın olan düşüncem kasaba halkının tarihi eserlerine sahip çıkmaması oldu. Tirilye'nin kökeninin Rum mu Türk mü olduğu tartışmasından önce Tirilye'lilerin bu sorunlarına bir çare bulmaları, bu eserlere sahip çıkmaları gerekiyor. Çünkü gördüm ki halkın zeytin ve çok parlak olmayan balıkçılık dışında bir gelir kaynağı bulunmuyor.
Tarihe karşı sorumluluğun yanında turizm potansiyelinin artması ve kasabanın kalkınması için böyle bir mücadeleye ihtiyaç var. İlginiz için çok teşekkür eder, çalışmalarınızda başarılar dilerim. Ceren Sözeri"